โรคปวดข้อ

ปัญหาระดับชาติที่แอบแฝง
ท่านเคยมีหรือพบคนที่มีอาการปวดตามข้อ หรือรู้สึกปวดเมื่อ ปวดล้า เคล็ดขัด ยอก หรือตึงตามเส้นหรือไม่
รับรองว่าทุกท่านจะต้องตอบว่า เคย เพราะหากท่านไม่ได้เป็นเอง ก็ต้องเคยเห็นหรือได้ยินคนที่รู้จักบ่นหรือกำลังมีอาการดังกล่าว
ในขณะที่เรากำลังรณรงค์ต่อต้านยาชุดมหาภัยในประเทศนี้ (ดูนิตยสาร “หมอชาวบ้าน ” ฉบับที่ 54 เดือนกันยายน 2526) ท่านทราบหรือไม่ว่า ยาชุดแก้ปวดเมื่อย ปวดข้อ เคล็ดขัดตามเส้น เป็นยาที่ขายดีและแพร่หลายที่สุด เพราะอาการดังกล่าวหากไม่รู้จักหลักการรักษาแล้วก็มักจะไม่หายขาด ทำให้ต้องไปซ้อยามากินอีก เมื่อกินยาชุดบ่อยขึ้นฤทธิ์ของยาบางตัวในยาชุดจะทำให้ร่างกายติดยา คล้ายๆ กับผู้ที่ติดเฮโรอีน ผลสุดท้ายนอกจากทำให้เสียเงินจำนวนมาก เกิดโรคแทรกซ้อนหลายอย่าง ทำให้สูญเสียเศรษฐกิจของประเทศ แล้วที่แย่ที่สุดคือ ผู้ป่วยได้รับทุกข์ทรมานแสนสาหัส ดังจะกล่าวต่อไปนี้
ก่อนอื่นต้องขอกล่าวถึงความหมายของศัพท์บางคำ ซึ่งผู้เขียนถูกถามถึงบ่อยๆ เช่น
รูมาติสซั่ม เป็นคำทับศัพท์ภาษาอังกฤษ Rheumatism ซึ่งหมายถึงโรคหรือภาวะต่างๆ ที่ทำให้เกิดอาการ ปวด เจ็บ ปวดเมื่อย ปวดล้า ของข้อต่อต่างๆ หรือของเส้นเอ็น กล้ามเนื้อ หรือกระดูก ที่ตำแหน่งต่างๆ ของร่างกาย ดังนั้นตึงเป็นคำรวมในการเรียกโรคหรือภาวะใด ๆ ก็ตามที่ทำให้เกิดอาการปวดข้อ ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อหรือเส้นเอ็นดังกล่าว ซึ่งโรคที่จัดอยู่ในกลุ่มรูมาติสซั่มนันมีจำนวนมากนับร้อยโรค เช่น โรคข้อเสื่อม ข้ออักเสบ รูมาตอยด์ กล้ามเนื้อล้า เอ็นอักเสบ กระดูกพรุน ฯลฯ เป็นต้น
ปวดข้อ (Arthralgia) ในทางการแพทย์หมายถึงอาการปวดข้อที่เกิดขึ้นเนื่องจากมีความผิดปกติในข้อต่อเท่านั้น ซึ่งจะมีลักษณะจำเพาะคือ จะปวดในทุกทิศทางที่ข้อต่อนั้น มีการเคลื่อนไหว โรคที่ทำให้เกิดการปวดข้อได้บ่อย คือ โรคข้อเสื่อม ข้อล้าจากการถูกใช้งานเกินควร
ข้ออักเสบ (Arthritis) หมายถึง ภาวะที่มีการปวด บวม แดง ร้อน และกดเจ็บที่ข้อใดข้อหนึ่ง ซึ่งเป็นอาการบ่งชี้ถึงการอักเสบเกิดขึ้นภายในข้อนั้น ดังนั้นข้ออักเสบจึงทำให้มีอาการปวดข้อเสมอ แต่การปวดข้อไม่จำเป็นต้องเกิดจากข้ออักเสบ
เอ็นอักเสบ หรือ เคล็ดยอก หมายถึง การปวดที่บริเวณข้อโดยมีสาเหตุจากการอักเสบหรือความผิดปกติของเส้นเอ็นเส้นใดเส้นหนึ่งที่มายึดเกาะใกล้ชิดกับข้อต่อนั้น ๆ ลักษณะการปวดจึงมักจะเกิดขึ้นเฉพาะเวลาที่ข้อนั้นเคลื่อนไหวในทิศทางที่ทำให้เส้นเอ็นที่อักเสบถูกยึดหรือตึงรั้ง เวลาตรวจโดยใช้นิ้วกดหาจุดที่กดเจ็บ ก็จะพบที่จุด ๆ เดียวใกล้บริเวณข้อ
สำหรับชาวบ้านทั่วไป เนื่องจากไม่ทราบว่าอาการปวดที่เกิดขึ้นนั้นมีสาเหตุมาจากกล้ามเนื้อที่ใช้เคลื่อนไหวข้อ จากเส้นเอ็นที่ยึดใกล้ข้อ หรือจากข้ออักเสบ จึงมักจะเรียกตามความรู้สึกว่า มี อาการปวดข้อหรือปวดตามข้อ

ดังนั้น โรคปวดข้อในภาษาชาวบ้านจึงใกล้เคียงกับคำว่า โรครูมาติสซั่ม ในภาษาหมอนั่นเอง
เพื่อให้ท่านผู้อ่านเกิดความเข้าใจดีขึ้น จะขอกล่าวย่อ ๆ ถึงลักษณะของข้อต่อต่าง ๆ ในร่างกายของเราที่มีส่วนสำคัญทำให้เกิดโรคปวดข้อ แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ
ข้อต่อชนิดที่มีเยื่อบุข้อ
ข้อต่อชนิดที่มีเยื่อบุข้อ ได้แก่ ข้อต่อต่าง ๆ ตามแขนขา มือและเท้า เช่น ข้อไหล่ ข้อศอก ข้อเข่า ข้อนิ้วมือ นิ้วเท้า เป็นต้น ข้อชนิดนี้ประกอบด้วยกระดูกอ่อนฮัยยาลีน เยื่อบุข้อซึ่งมีหน้าที่สร้างน้ำหล่อข้อหรือไขข้อ โดยมีพังผืดยึดหุ้มอยู่ชั้นนอกโดยรอบ ที่บริเวณใกล้ข้อ จะมีเส้นเอ็นของกล้ามเนื้อต่าง ๆ มายึดติด เพื่อทำหน้าที่เคลื่อนไหวข้อนั้น หรือเป็นตัวยึดกระดูกของข้อให้มีความมั่นคงในการเคลื่อนไหว (ดูรูปประกอบที่ 1) น้ำหล่อข้อหรือไขข้อมีหน้าที่ฉาบบนผิวกระดูกอ่อนเพื่อลดการเสียดสี กระจายแรงหรือน้ำหนักทีผ่านข้อ ถ่ายเทอาหารให้แก่กระดูกอ่อน ส่วนกระดูกอ่อนมีลักษณะคล้ายฟองน้ำที่ค่อนข้างแข็งและผิวมันเรียบ เพื่อให้การเคลื่อนไหวของข้อมีความนิ่มนวล ป้องกันการกระทบกระแทกเสียดสีเวลาเคลื่อนไหวและเป็นหมอนรองรับแรงหรือน้ำหนักช่วงแบ่งเบาภาระของกระดูกแข็งที่อยู่ข้างๆ ได้
ขอขอบคุณข้อมูลดีๆ จาก : doctor